Paranoid kişilik bozukluğuyla nasıl başa çıkılır? Paranoid kişilik bozuklu nedir, tedavisi var mıdır? Paranoid bozukluğu hakkında ayrıntılı bilgi, tanı, semptomlar, tedavi seçenekleri, komplikasyonlar ve onu etkili bir şekilde yönetmenin yolları hakkında merak edilenler haberimizde…
Paranoid kişilik bozukluğu nedir?
Paranoid kişilik bozukluğu (PPD), etkilenen kişinin tuhaf veya eksantrik davranmasına neden olan bir kişilik bozukluğu türüdür. Bu bozukluk, “Küme A” adı verilen bir grup kişilik bozukluğuna girer. PPD'si olan kişilerde genellikle paranoya da vardır. Bu, hiç bir sebep olmadığında bile bitmeyen bir güvensizliğe ve başkalarına karşı şüphe duymaya yol açabilir. Bu bozukluğun bir başka özelliği de başkalarına güvenmek konusunda isteksiz davranmak ve kin beslemektir. PPD genellikle erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkar ve erkeklerde kadınlardan daha sık görülür.
Paranoid kişilik bozukluğunun belirtileri
PPD'li kişiler, başkalarının onları küçük düşürmeye, tehdit etmeye veya onlara zarar vermeye çalıştıklarına inandıkları için sürekli tetiktedir. Bu tür temelsiz inançlar, etkilenen kişinin yakın ilişkiler kurma becerisine müdahale edebilir.
PPD'si olan bir kişinin sergilediği belirtiler şunlardır:
Başkalarının onlara zarar vermeye veya onları küçük düşürmeye çalıştığına inanmak
Başkalarının sadakatinden, bağlılığından veya güvenilirliğinden şüphe duyma
Başkalarına güvenmede isteksizlik
Eleştiri söz konusu olduğunda aşırı duyarlı olmak
Çabuk sinirlenmek/düşmanlaşmak
Eşi/partneri konusunda sebepsiz yere tekrarlayan şüpheler
İlişkilerde soğuk ve mesafeli olmak
Rahatlamada zorluk
Bunlar, PPD'si olanlarda görülen bazı ortak özelliklerdir. Şimdi paranoid kişilik bozukluğunu tetikleyen etkenlere bakalım.
Paranoid kişilik bozukluğunun sebebi nedir?
PPD'nin kesin nedeni henüz bulunmamakla birlikte, biyolojik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonu tarafından tetiklendiğine inanılmaktadır. Paranoid kişilik bozukluğu, genellikle şizofreni ve diğer sanrılı bozukluklar öyküsü olan yakın aile üyelerine sahip bireylerde görülür. Erken çocukluk dönemindeki duygusal veya fiziksel travma, PPD gelişimine katkıda bulunan başka bir faktördür. Sizin (veya bir yakınınızın) paranoyak kişilik bozukluğu belirtileri gösterdiğini düşünüyorsanız, bir doktora görünmek en iyisidir.
Paranoyak kişilik bozukluğu nasıl teşhis edilir?
Bir doktora gittiğinizde, size sergilediğiniz semptomlar, aileniz ve tıbbi geçmişiniz hakkında sorular sorarak başlayabilirler.
Etkilenebileceğiniz diğer olası durumları araştırmak için fizik muayene yapabilirler. Teşhis veya sergilediğiniz semptomlar PPD'yi gösteriyorsa, daha fazla test için bir psikolog, psikiyatriste veya bir akıl sağlığı uzmanına gönderileceksiniz.
Akıl sağlığı uzmanı, size çocukluğunuz, işiniz, okulunuz ve ilişkileriniz hakkında sorular sormayı da içerebilecek kapsamlı veya ayrıntılı bir değerlendirme yapacaktır. Ayrıca, hayali bir durumla nasıl başa çıkacağınız veya ona nasıl tepki vereceğiniz de sorulabilir. Çeşitli durumlara tepkinizi ölçerler ve ardından bir teşhis koyarlar.
Paranoid kişilik bozukluğunuz varsa, doktorunuz sizinle görüşecek ve sizin için bir tedavi planı oluşturacaktır.
Paranoid kişilik bozukluğu nasıl tedavi edilir?
PPD tedavisinin ana dezavantajı, etkilenen bireylerin çoğunun tedaviyi kabul etmekte güçlük çekmesidir. Bununla birlikte, genel olarak, bu bozukluğun tedavisi çok başarılı olabilir.
PPD tedavisine devam etmek isteyen kişiler konuşma terapisi veya psikoterapiden yararlanabilir. Bu terapiler şunları amaçlar:
Bireyin bozuklukla başa çıkmasına yardımcı olmak
Sosyal durumlarda başkalarıyla nasıl iletişim kurulacağını öğretmek
Paranoya duygularını azaltmaya yardımcı olmak
Bazı ilaçlar da paranoid kişilik bozukluğunun tedavisinde yardımcı olabilir. Bazı ilaçlar, özellikle hastanın depresyon ve anksiyete bozukluğu gibi başka ilgili durumları varsa işe yarar. Bu tür ilaçlar şunları içerir:
Benzodiazepinler
antidepresanlar
antipsikotikler
Bu ilaçları konuşma terapisi/psikoterapi ile birleştirmek, PPD'nin başarılı bir şekilde yönetilmesine yardımcı olabilir.
Paranoid kişilik bozukluğunun komplikasyonları nelerdir?
Bu bozukluğu olan insanlar daha az işlevsel hayatlar yaşarlar. PPD ile ilişkili olağandışı ve şüpheli davranış, etkilenen bireyin ilişkilerinin yanı sıra sosyal olarak ve işte işlev görme yeteneklerini de etkileyebilir.
Paranoid kişilik bozukluğunun tedavisi veya önlenmesi olmadığını bilmelisiniz. Tedavi, semptomları iyileştirmeyi amaçlar ve etkilenen bireyler, yaşamları boyunca tedaviye devam etmek zorunda kalabilirler. PPD çok fazla duygusal kargaşaya neden olur. Bu nedenle, destek ve bakımın semptomlarını yönetmede büyük rolü vardır.
