"Obezite" kelimesinden bahsedince herkesin bir fikri ya da görüşü var. Ancak obezite, irade eksikliğinin veya dış görünüşe önem vermemenin sonucu değildir. Obezite, ABD nüfusunun yaklaşık %42'sini etkileyen bir durumdur.
Obezite nedir?
Obezite, anormal veya aşırı yağ birikiminin kişinin sağlığına zarar verdiği bir hastalıktır. Peki, buna ne sebep olur ve nasıl yönetilebilir? Psikolog ve kilo yönetimi uzmanı Leslie Heinberg, PhD, MA , bu karmaşık hastalıkta gezinmek için bazı yararlı bilgiler sunuyor.
Obezite hakkında sıklıkla yanlış yaptığımız şey
“Obezite ile ilgili en yaygın yanılgı, basitçe bir 'yaşam tarzı' bozukluğu olduğudur - insanların sadece diyetleri veya fiziksel aktiviteleri nedeniyle obeziteye sahip olduklarıdır. Obezite çok karmaşıktır ve birçok faktörden kaynaklanır” diye açıklıyor Dr. Heinberg.
Obezite bir hastalık mı yoksa bir hastalık mı?
Amerikan Tabipler Birliği (AMA) 2013 yılında obeziteyi resmen kronik bir hastalık olarak kabul etti. AMA ayrıca bunun bir dizi tedavi ve önleme seçeneği gerektiren çok sayıda işlevsel değişikliği olan bir hastalık durumu olduğunu belirtiyor.
Obezite belirtileri
Obezite bir hastalık olarak kabul edilirken, bunun için gerçek bir semptom yoktur.
“Tıpkı yüksek tansiyon gibi , obezite de 'sessiz'. Spesifik semptomları yok” diyor Dr. Heinberg. “Obezite, boy ve kilo oranı olan vücut kitle indeksi (BMI) ile tanımlanır, ancak bu oldukça kör bir araçtır. Daha da önemlisi, yağ kütlesinin yağsız kas kütlesine oranı ve insanların ağırlıklarını nerede tuttukları (örneğin, karın obezitesi).”
Obezite nedenleri
Aşağıdaki faktörler obeziteye katkıda bulunabilir.
Yiyecek ve aktivite arasındaki dengesizlik
Çok fazla kalori alıyorsanız ancak fiziksel aktivite ile daha fazla yakmıyorsanız, bu kilo almanıza neden olabilir. Porsiyon boyutlarınıza dikkat etmeye çalışın ve düzenli egzersiz yapmıyorsanız hareket etmeye başlayın.
Çevreniz
Taze yiyeceklere erişiminiz olmadığında, sağlıklı seçimler yapmak daha zor olabilir. Güzel parkları, kaldırımları veya uygun fiyatlı fitness seçenekleri olmayan bir bölgede yaşıyorsanız da zor. İster inanın ister inanmayın, abur cubur reklamları nasıl yediğinizi bile etkileyebilir.
Genetik
Evet, nasıl kilo aldığınızı etkileyebilirler. Ayrıca obezite riskinizi artırabilirler. Bilim adamları, genlerin çocuklarda yaşamı tehdit eden obeziteye neden olan yaygın bir genetik bozukluk olan Prader-Willi sendromu gibi durumlarda ortaya çıkan obeziteye neden olabileceğini keşfettiler . Bazı genlerdeki varyasyonlar, daha fazla yemek yemeniz için daha aç hissetmenize neden olarak obeziteye de katkıda bulunabilir.
Diğer tıbbi durumlar
Yetersiz çalışan tiroid, Cushing sendromu ve polikistik over sendromu ( PCOS) gibi hormonal durumlar obeziteye yol açabilir. Bazı ilaçlar da bunu tetikleyebilir. Bunlara kortikosteroidler (steroidler) , antidepresanlar ve nöbet ilaçları dahildir.
“Obezite için 100'den fazla olası neden veya risk faktörü tanımlanmıştır. Bazıları çevremizle ilgilidir (örneğin, tarım politikaları veya mahallelerimizin nasıl inşa edildiği) ve bağırsak mikrobiyal topluluğumuzun etkisine ve bağırsak hormonlarının metabolizmamızı yönlendirmede nasıl bir rol oynadığına son zamanlarda ilgi duyulmaktadır” diyor Dr. Heinberg.
Obezite için tedavi seçenekleri
Dr. Heinberg, obezite için çeşitli tedavi seçenekleri olduğunu söylüyor. Bir kişinin diyetini ve fiziksel aktivite düzeyini değiştirmeye odaklanırken, onları davranışsal araçlar ve becerilerle güçlendirmeye odaklanan yaşam tarzı müdahaleleri, başarının artmasına yardımcı olabilir. Tıbbi müdahaleler de faydalıdır.
" Kilo vermeye yardımcı olacak birkaç reçeteli ilaç artık mevcut ve tıbbi olarak denetlenen diyetler yardımcı olabilir. Endoskopik ve bariatrik cerrahi prosedürler, en fazla kilo kaybıyla ilişkilidir, ancak daha şiddetli obezite veya önemli sağlık sorunları yaşayanlar için ayrılmıştır” diyor Dr. Heinberg.
Obezite bu sağlık koşulları için bir risk faktörüdür
Obezite çok faktörlü bir hastalık olduğundan, onunla yaşıyorsanız, sağlık uzmanınız diğer tıbbi durumları da kontrol edecektir. Dr. Heinberg, aşağıdakiler de dahil olmak üzere 220'den fazla koşulun obezite ile bağlantılı olduğunu söylüyor:
2 tip diyabet
Obezite ile yaşamak, Tip 2 diyabet geliştirme olasılığınızı artırabilir. Obezite ayrıca diyabetin çok daha hızlı ilerlemesine neden olur.
Kalp-damar hastalığı
Vücut yağınız arttığında, kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı, atriyal fibrilasyon ve hatta ani kalp ölümü riskinizi artırabilir.
Karaciğer hastalığı
Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı ve alkolsüz steatohepatit obezite ile ilişkilendirilmiştir. Obezite, yüksek kan şekeri, insülin direnci ve kanınızdaki yüksek seviyelerde trigliserit ve diğer yağlar ile birleştiğinde karaciğerinizde yağ birikmesine neden olabilir. Bu birikim, karaciğerinizde de iltihaplanma veya yara dokusuna yol açabilir.
Obstrüktif uyku apnesi
İnsanların uyku apnesi geliştirmesinin tek nedeni kilo olmasa da, fazla kilo uyurken nefes almayı zorlaştırabilir. Boynunuzdaki yağ birikintileri üst solunum yolunuzu tıkayabilir. Ve orta bölgenizdeki fazla yağ, ciğerlerinizin düzgün çalışmasını zorlaştırabilir veya ciğerlerinizin çökmesi daha olasıdır. BMI yükseldikçe obstrüktif uyku apnesi riski artar.
Bazı kanser türleri
Ulusal Kanser Enstitüsüne göre, daha yüksek vücut yağı seviyelerinin belirli kanserler için riskleri artırabileceğine dair kanıtlar var. Bu kanserler arasında endometriyal, karaciğer, böbrek, meme, yumurtalık ve tiroid bulunur.
Obezitenin kronik bir hastalık olduğunu hatırlamak neden önemlidir?
Dr. Heinberg, “İnsanlar bir kez kilo verdikten sonra 'bittiklerini' veya obezitenin 'tedavi edildiğini' varsayıyorlar” diyor. “Ne yazık ki, kilo kaybından sonra kilo vermenin çok daha zor bir mücadelesi geliyor. Birçok kronik hastalık gibi, obezite de tekrarlama eğilimindedir ve zamanla kötüleşebilir. Bunun gibi kronik hastalıklar için uzun süreli tedavi seçenekleri en iyisidir.”
Obezite ile yaşayan kendimiz veya sevdiklerimiz için nasıl daha iyi savunucu olabiliriz?
Dr. Heinberg, yapabileceğimiz en iyi şeylerden birinin obezitenin bir hastalık olduğunu anlayan sağlık hizmeti sağlayıcıları aramak olduğunu söylüyor. “Bunun bir irade meselesi olmadığını anlayan ve bu durumu ciddiye alan sağlayıcılar bulun. Hiç kimse kilolarından dolayı sağlık hizmetlerinde kendini damgalanmış hissetmesin .”
